Een van de mummies met een masker op
PUCP Archaeology Program “Valley of Pachacámac”, gepubliceerd onder CC BY-SA 4.0
Archeologen in Peru vinden 73 mummies uit mysterieuze cultuur
In de buurt van de Peruaanse hoofdstad Lima hebben archeologen maar liefst 73 mummies gevonden van zo’n 1.000 jaar oud. De overledenen waren van top tot teen in kleurrijke en versierde doeken gewikkeld en zijn bijzonder goed bewaard gebleven. De mummies, waarvan sommige gekerfde houten maskers droegen, komen uit de tijd van het Wari-rijk (ca. 600 – 1100), een voorloper van het Inca-rijk. De archeologen deden de vondst onder een muur uit de Inca tijd op de archeologische vindplaats Pachacamac.
Tekst: Thomas van Roijen
Valse hoofden
Pachacamac is een vindplaats waar over honderden jaren meerdere vondsten van verschillende beschavingen zijn gedaan. Doordat de Wari begraafplaats verborgen lag onder een Inca muur die later in de aardlaag erboven was gebouwd, zijn de graven goed bewaard en uit handen van grafrovers gebleven. In eerste instantie vonden de archeologen individuele graven, maar bij verdere opgravingen stuitten ze ook op graven waar meerdere mummies in lagen.
De mummies waren gewikkeld in gekleurde en versierde doeken
PUCP Archaeology Program “Valley of Pachacámac”, gepubliceerd onder CC BY-SA 4.0
De maskers die sommige van de mummies droegen, waren geplaatst op zogenaamde ‘valse hoofden’. Dit waren nephoofden gemaakt van keramiek, hout of textiel (en in sommige gevallen zelfs van afgehakte hoofden van vijanden) die in verschillende oude Andesculturen boven op de gebundelde mummies van overledenen werden geplaatst. Deze ‘valse hoofden’ werden gevuld met o.a. veren, textiel en menselijk haar.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Voorouderverering
De nephoofden en maskers in de verschillende Andesculturen werden volgens de archeologen waarschijnlijk op de mummies geplaatst zodat nabestaanden konden blijven communiceren met de overledenen. Voorouderverering speelde een belangrijke rol in de ceremonies en feesten van de Andesculturen. Nabestaanden vereerden hun overleden familieleden en gaven hun geschenken. Ook hadden de doden nog een sterke invloed op het dagelijks leven van hun familie en gemeenschap. Zo zouden ze de oogst waarnemen en werden ze verantwoordelijk gehouden voor het water dat uit de bergen stroomde.
3 van de gebundelde mummies
PUCP Archaeology Program “Valley of Pachacámac”, gepubliceerd onder CC BY-SA 4.0
Volgens de onderzoekers was de begraafplaats bedoeld voor mensen die geen elitepositie hadden. De begraafplaats komt namelijk sterk overeen met een verzameling graven van visser in het huidige Peruaanse Ancón uit dezelfde periode. Nader gepland onderzoek kan ons waarschijnlijk meer vertellen over wie de overledenen waren, wat hun sociale status was en wat hun onderlinge band was. Ook kan de vondst ons hopelijk meer vertellen over het Wari-rijk. Omdat de Wari geen schrift hadden, is er vandaag de dag namelijk nog steeds veel onduidelijk over deze beschaving.
Wie waren de Wari?
Het Wari-rijk was, voor zover we weten, de eerste beschaving in Zuid-Amerika die groeide door middel van militaire expansie. Omstreeks 600 verspreidden de Wari zich vanuit de zuidelijke hooglanden van het huidige Peru over de Peruaanse Andes en het kustgebied. De nieuwe gebieden lijfden ze in door middel van geweld of door de aantrekkingskracht van de voordelen van hun irrigatielandbouw. De Wari-cultuur begon rond 1000 in verval te raken vanwege interne politieke en militaire conflicten.
Later kwam hier ook nog een langdurige droogte bij kijken, wat rond ca. 1100 leidde tot de definitieve val van de beschaving. Hierna bleef het kustgebied van Peru eeuwenlang versplinterd tussen verschillende mogendheden, totdat de Inca’s in de vijftiende eeuw het gebied veroverden. Van de Wari zijn er verschillende nederzettingen, grafvelden, sierraden, kunstwerken en textiel in het huidige Peru gevonden. De weinige dingen die we over de beschaving weten zijn herleid uit deze vondsten.
Twee vazen die in een graf zijn gevonden, waarschijnlijk beschilderd met de beeltenis van voorouders
M.Giersz, ed. K. Kowalewski, gepubliceerd onder CC BY-SA 4.0
Bijzondere staven
Behalve de gemaskerde mummies zijn er in de graven verschillende vazen en ander aardewerk gevonden. Ook zijn er vlak naast de begraafplaats twee bijzondere houten staven gevonden met gedetailleerde menselijke figuren erin gekerfd. De staven waren bedolven onder een hoop tropische schelpen die als offer bij de graven waren gelegd.
De staven waren ingekerfd met figuren die waarschijnlijk de elite van Tiwanaku moesten voorstellen
M.Giersz, ed. K. Kowalewski, gepubliceerd onder CC BY-SA 4.0
Bijzonder hierbij is dat deze schelpensoort van nature vooral voorkomt in de buurt van het huidige Ecuador, dat meer dan duizend kilometer ten noorden ligt van Pachacamac. Volgens de archeologen komen de hoofddeksels van de figuren sterk overeen met die van de elite uit het Tiwanaku-rijk (ca. 600 – 1000), dat ten zuiden lag van het Wari-rijk. Dit wijst er volgens de onderzoekers op dat de Wari van Pachacamac nauwe (handels)contacten hadden met andere Andesculturen.
